Kerken: op naar de toekomst
De afgelopen jaren dachten meer en meer gemeente- en kerkbesturen na over aanvullend of nieuw gebruik van hun parochiekerken. De eerste stap hierbij is de opmaak of actualisatie van een kerkenbeleidsplan. Dit is een schriftelijk document dat een lokaal gedragen langetermijnvisie bevat voor alle parochiekerken op jouw grondgebied. Vanaf 2025 is het kerkenbeleidsplan verplicht.
De kans is groot dat jouw gemeente al zo’n plan heeft, maar dit dient elke beleidsperiode geactualiseerd of herbevestigd te worden. Belangrijk bij deze actualisatie is meer aandacht voor de omgeving, de mogelijkheden van het kerkgebouw en participatie van de lokale gemeenschap. Hiervoor kan je bij Interleuven terecht. Met onze expertise inzake onroerend erfgoed, ruimtelijk ordening en participatie helpen we jouw gemeente graag verder!
Als gemeente kan je aanspraak maken op verschillende subsidies. Deze komen zeker van pas als jullie in het verleden al een haalbaarheidsstudie lieten opmaken door het Projectbureau en jullie willen overgaan tot (gefaseerde) uitvoering. Er zijn subsidies voor:
- participatietrajecten
- haalbaarheidsstudies
- opmetingsplannen
- werken die jouw kerkgebouw voorbereiden op een neven- of herbestemming
Deze subsidies zijn bovendien ook voor niet-beschermde kerken tot 5 jaar na onttrekking van de eredienst. Opgelet: de subsidies voor niet-beschermde en beschermde kerken zijn verschillend.
Het ‘Platform Toekomst Parochiekerken’ vervangt het vroegere ‘Projectbureau Herbestemming kerken’. Het Platform is een samenwerking tussen de VVSG en Parcum, met steun van de Vlaamse overheid. Als lid van Vlinter werkt Interleuven nauw samen met het Platform Toekomst Parochiekerken.
Rol Interleuven
Interleuven biedt ook in dit verband ondersteuning aan de aangesloten gemeenten uit het arrondissement Leuven. Jouw gemeente kan beroep op ons doen voor:
- participatie: dit kan op verschillende momenten binnen een traject
- kerkenbeleidsplan: opmaak of actualisatie
- kerkenbeleidsplan PLUS
- meer zicht op het potentieel van kerkgebouwen
- bouwfysische toestand van kerkgebouwen
- omgevingsanalyse i.s.m. de collega’s Ruimtelijke Ordening
- lokale accenten, …
- realisatie van een her- of nevenbestemming i.s.m. de collega’s van Gebouwen & Infrastructuur: projectregie/projectopvolging
De ondersteuning wordt uitgevoerd binnen een bestaande of nieuw af te sluiten samenwerkingsovereenkomst tussen Interleuven en de gemeente.
Achtergrond
De conceptnota ‘Een toekomst voor de Vlaamse Parochiekerk’ van 24 juni 2011 en de Omzendbrief van 30 september 2011 van minister Bourgeois hebben de uitdaging voor de toekomst van de kerken bij alle steden en gemeenten op de kaart gezet.
Tussen 2016 tot 2021 konden lokale besturen beroep doen op het ‘Projectbureau Herbestemming Kerken’ voor een haalbaarheidsstudie van een kerk. Verschillende gemeenten lieten één of meerdere haalbaarheidsstudies uitvoeren en/of ontwikkelden visies of kerkenbeleidsplannen. Maar vooral de stap naar effectieve uitvoering bleek niet vanzelfsprekend. Bovendien besefte men hoe belangrijk het is dat transformaties van kerken niet alleen doordacht, maar ook op een kwalitatieve manier gebeuren.
Op 16 juli 2021 keurde de Vlaamse Regering de ‘Visienota her- en nevenbestemming parochiekerken’ goed. De nota schuift een reeks beleidsinstrumenten naar voren die de neven- en herbestemming van parochiekerken kunnen stimuleren. Vervolgens werd het Platform Toekomst Parochiekerken opgericht, met als doel het stimuleren van meer nieuwe invullingen én het verhogen van het tempo van de realisaties.
Studiedag
Heb je vragen of wil je graag meer inlichtingen over de toekomst van jouw parochiekerk(en)? Aarzel niet om onze deskundige onroerend erfgoed, Nina Van Meerbeeck, te contacteren.