Beeldkwaliteitsplan

Voor een gemeente die een visie wil ontwikkelen over de identiteit die een bepaalde site, een deelgemeente of de hele gemeente uitstraalt, is het beeldkwaliteitsplan het geknipte instrument. Het beeldkwaliteitsplan is geen strikt juridisch ontwerp maar een instrument om bouwprojecten of de aanleg van openbare ruimte te toetsen aan enkele kwaliteitscriteria.

In het beeldkwaliteitsplan wordt een algemene visie op de beeldkwaliteit van een stukje grondgebied ontwikkeld. Dit kan gaan over een aantal centrale straten in het handelscentrum maar ook over een strategische ontwikkeling van een groot bouwproject bijvoorbeeld. Het plan kan een antwoord geven op vragen zoals hoe bepaalde gebouwen worden ontworpen, hoe de buitenruimtes worden ingericht, welke duurzame materialen worden gebruikt, ... 

In het beeldkwaliteitsplan kunnen ook richtlijnen voor de aanleg van wegen en groen worden uitgewerkt. Zo kan men de eenheid in het straatbeeld bewaken door de materialen en het straatmeubilair te beschrijven. Op die manier zal het ontwerp leiden tot een visueel aantrekkelijk geheel.

Voor de opmaak ervan dient een afwegingskader te worden opgesteld dat zo objectief mogelijk kan worden toegepast. Het is een strategie die ontwerpend onderzoek gebruikt om verschillende scenario’s af te toetsen aan het beleid van de gemeente en aan de situatie in de realiteit. Het plan moet uiteraard rekening houden met de technische randvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld veiligheid.

Het beeld van een site of gemeente kan evenwel niet alleen worden uitgedrukt in materialen of volumes. Ook de beleving die men wenst te bereiken moet worden geformuleerd met uitgangspunten die omschrijven hoe speels de openbare ruimte moet zijn, hoeveel ruimte er moet zijn voor kunstvormen, hoe intergenerationeel de ruimte moet zijn, welke de verhouding is tussen verblijven en verplaatsen, …